A FESTA DO PEÓN

Arte, xogo e tradición conxugáronse nun evento que reuniu en Fene a 360 nenos e nenas

Cunha “tirada xeral” rematou este mediodía no pavillón do colexio Jorge Juan de Perlío o acto central do “Día do Peón”, organizado conxuntamente por Brinquedia (Rede Galega do Xogo Tradicional) e o Concello de Fene. Alumnos e alumnas dos colexios Mosteiro de Caaveiro (A Capela), do C.P. de Esteiro (Ferrol) e da Jorge Juan (Fene) tomaron parte nesta festa na que falou, como pregoeiro, o escritor e xornalista Ramón Loureiro. O alcalde de Fene, Gumersindo Galego, e varios concelleiros/as do Goberno Municipal, sumáronse tamén á celebración.

“Cando era neno, para facer bailar os peóns, a corda non se envolvía na madeira como se envolve agora (…) Nós faciamos que a corda pasase polo ferrón dúas veces, e non unha. Tensándoa, ademais, arredor do perucho, para que, cando se lanzaba, o peón, grazas ás leis da física e tamén a certas maxias, xa comezase a virar con máis forza, coma se tivese alma”. Coa maxia da que Ramón Loureiro falaba no seu pregón, trescentos sesenta peóns xiraron este mediodía en Fene (ao mesmo tempo que se bailaron en moitos recunchos de toda Galicia), atendento a unha nova convocatoria de Brinquedia.

A celebración do Día do Peón comezou en Fene cunha visita dos nenos e nenas participantes a unha exposición sobre a historia deste xogo (cedida por Amics de la baldufa de Barcelona) e con distintos obradoiros de elaboración e decoración de peóns, celebrados nas instalacións do CCRD de Perlío.

Nunha segunda parte do acto (no pavillón da Jorge Juan) e trala lectura do pregón, os pequenos/as escoitaron e bailaron a canción do peón, ademais de asistir á presentación da viñeta elaborada polo debuxante fenés J.C. Sardiña.

Ao remate, contra as doce e media da mañá, todos os presentes participaron nunha “tirada xeral” de peóns.



O lume sagrado por Ramón Loureiro

Ídesme permitir empezar, hoxe, cunha curiosidade. Porque resulta que se me estaba acordando unha cousa que esquecera hai anos: que cando era neno, para facer bailar os peóns, a corda non se envolvía na madeira como se envolve agora. Polo menos, non se facía así na miña escola, que estaba non moi lonxe de aquí, ao pé da igrexa de Santa Mariña de Sillobre, onde hai unha fonte que ten o único San Ramón sen barba que esxixte no mundo.

Nós faciamos que a corda pasase polo ferrón dúas veces, e non unha. Tensándoa, ademais, arredor do perucho, para que, cando se lazaba, o peón, grazas ás leis da física e tamén a certas maxias, xa comezase a virar con máis forza, coma se tivese alma.
(Pero en fin, nada, no fondo todo isto non son senón nostalxias. O que verdadeiramente importa é que os peóns, dunha maneira ou doutra, seguen virando. E iso porque, a dicir verdade, non viran por si mesmos, senón porque estades vós para bailalos.)

A min, teño que confesárvolo, gustaríame facer unha demostración agora, e lanzar un peón, pero non son capaz de facelo.

Intenteino hai un par de días, cando estiven practicando, pero nada: caíame co perucho para abaixo.

De feito, e iso tamén volo confeso, nin sequera de neno souben bailalo moi ben. O meu era unha cousa bastante modesta.

Pero agora, incluso aquelas pequenas artes primeiras, de brillo ben escaso, xa só forman, para min, parte do pasado. ¡Que lle imos facer...!

Mais, aínda así, non deixa de ser para min un motivo de inmensa alegría ver que os peóns seguen virando. En primeiro lugar, e deixádeme de novo subliñalo, porque sodes vós os que os bailades. E en última instancia, porque para min, coas súas voltas, estes xoguetes son hoxe son unha máquina de tempo. Unha ventá aberta a iso que antes vos mencionaba: o que xa esquecera.

Vexo bailar os peóns e acórdaseme, por exemplo, que houbo un día no que pintei un, con ceras de colores, ao pé dunha lareira que aínda quedaba na nosa casa e que non se acendía moitas veces (porque a maioría daas súas funcións xa as facía por aqueles anos unha daquelas cociñas que chamaban bilbaínas), pero que algunhas tardes de inverno aínda iluminaba os camiños do misterio, coa forza do mellor sentidor de contos que existe: ese que Don Álvaro Cunqueiro chamaba “el animal llamado fuego”. O que lle daba sentido á calor do fogar. O lume sagrado.

.